Witamy na stronach projektu ‘Polityka i poetyka nazw miejscowych, tożsamość i miejsce w przestrzeni wielojęzykowej. Porównanie Karyntii (Austria) i Śląska Cieszyńskiego (Republika Czeska).’ Tutaj znajdują się informacje o projekcie, zespołach badawczych i dwóch badanych miejscach.
‘Dwujęzyczne nazwy na pograniczu’ to projekt, który bada używanie oficjalnych i nieoficjalnych nazw miejsc w dwóch nadgranicznych obszarach zamieszkałych przez mniejszość – w Karyntii w Austrii (z autochtoniczną mniejszością słoweńską) i na czeskiej stronie Śląska Cieszyńskiego (z autochtoniczna mniejszością polską). Grupa badaczy będzie patrzeć tak na nazwy miejsc w przestrzeni publicznej (przede wszystkim na dwujęzyczne tablice i oznakowanie przestrzeni miejskiej), jak i na nieoficjalne nazwy miejsc używane w życiu codziennym przez lokalną społeczność mniejszościową i większościową.
Projekt ten postrzega nazwy miejscowe jako kluczowe aspekty krajobrazu językowego. Inspirowani przełomowymi pracami Tuana i Bassa, patrzymy na nazwy miejsc, jako na jeden ze sposobów przez który ludzie kształtują swój związek z miejscem, które zamieszkują. W świetle tego, nazwy miejscowe na pograniczu są wyjątkowo interesujące. Pokazują nam one bowiem, w jaki sposób różne grupy miejscowej społeczności wpływają na proces kształtowania się krajobrazu językowego. Dzięki temu umożliwiają nam bliższe przyjrzenie się złożonej naturze nazw miejscowych.
Nasze dwa miejsca badań mają szereg wspólnych cech, od położenia przy granicy państwowej aż po obecność autochtonicznej mniejszości etnicznej i językowej. W obu przypadkach wprowadzenie dwujęzycznych napisów było przedmiotem dyskusji politycznej i społecznej na temat widoczności mniejszości narodowej i zaznaczenia jej obecności w przestrzeni publicznej. Też doprowadziło ono do bardziej ogólnej dyskusji na temat historycznych związków między większością i mniejszością. Współpraca pomiędzy czeskimi i austriackimi badaczami pozwoli na bardziej dokładną analizę problematyki i wyciągnięcie wniosków, które byłyby niemożliwe na podstawie badań tylko w jednym miejscu. Mamy nadzieję, że uda nam się lepiej zrozumieć dyskursywne i narracyjne procesy, które towarzyszą wprowadzaniu dwujęzycznych tablic, jak i bardziej ogólne powiązania pomiędzy miejscem, krajobrazem kulturowym, nazwami miejsc i tożsamością ludności zamieszkującej daną przestrzeń.
Badacze będą wykorzystywać wiele metod w czasie badań terenowych, żeby lepiej zrozumieć politykę i poetykę używania nazw miejscowych w życiu codziennym w przestrzeni wielojęzycznej. W trakcie naszych działań będziemy badać źródła archiwalne i przeprowadzimy analizę dyskursu współczesnego krajobrazu językowego ze szczególnym uwzględnieniem obecności mniejszości i nazw dwujęzycznych (łącznie z dokumentacją fotograficzną, analizą GIS i wizualizacją danych w aplikacji mobilnej). Badania terenowe (wywiady pogłębione i kwestionariusze) będą też skoncentrowane na znajomości nazw, preferencjach w ich użytkowaniu oraz ich znaczeniu kulturowym.
Chodzi o trzyletni projekt. W ciągu pierwszego roku oba zespoły badawcze przeprowadzą szeroko zakrojoną analizę literatury i badania archiwalne. W drugim roku będziemy się skupiać na rozmowach z osobami zamieszkującymi dane regiony i przeprowadzimy badania kwestionariuszowe w wybranych miejscowościach. W ostatnim, trzecim roku badań, przygotujemy do publikacji monografię i dwa artykuły naukowe podsumowujące wyniki badań. Zorganizujemy też międzynarodową konferencję naukową w Wiedniu na temat nazw miejscowych, krajobrazu i praw mniejszości narodowych.
Szczegółowe informacje dotyczące projektu znajdziecie Państwo (wersja angielska) tutaj.